Piasecki H-21 Workhorse/Shawnee

Piasecki H-21 Workhorse/Shawnee
Type	Transporthelikopter
Land van herkomst	Verenigde Staten
Bouwfirma	Piasecki Helicopter (later Boeing Vertol)
Ontwerp
Productie (eerste vlucht / In gebruik / in dienst)	1953 / 1957 / 1957-1967
Gebruiker(s)	US Army, USAF en het Franse Lichte Vliegwezen
Specificatie
Afmetingen (romplengte / hoofdrotordiameter / hoogte / schijfoppervlak hoofdrotor)	16,01 m. / 13,41 m. / 4,7 m. / 282,52 m²
Gewicht (leeg / max. startgewicht)	3630 kg. / 6668 kg.
Motor(en)	1x Wright R1820-103 Cyclone radiaalmotor van 1063 kW (1425 pk.) naar twee rotors.
Prestaties (snelheid / plafond / bereik)	211 km/u / 2360 m. / 645 km.
Bewapening	varieërend, maar meestal een of twee .50 (12.7-mm) of 7.62-mm M60 machinegeweren.
Bemanning	3 tot 5, capaciteit van 20 soldaten of 12 draagberries
Gebouwd	1100
Gebruik (Landen)	USA, Frankrijk, Canada, Japan, Duitsland, Zweden

Het prototype van de Piasecki PD-22 (USAF aanduiding XH-21), een helikopter met twee hoofdrotoren ofwel tandem-rotor, maakte zijn eerste vlucht op 11 april 1952. Het toestel was ontwikkeld uit de Amerikaanse marinehelikopter HRP-2. De USAF had in 1949 18 YH-21 helikopters besteld voor evaluatie-doeleinden. Daarna nam de Amerikaanse luchtmacht een eerste produktieserie van 32 H-21A Workhorse (werkpaard) helikopters in dienst. De exemplaren die bij de Air Rescue Service van de Military Air Transport Service dienst gingen doen, waren voorzien van een geknepen Wright R-1820-103 motor met een vermogen van 932 kW (1250 pk). Het eerste toestel vloog in oktober 1953. Nog eens zes helikopters van het type H-21A werden eveneens gebouwd voor de USAF maar aan Canada ter beschikking gesteld in het kader van het 'Military Assistance Program'.

De tweede versie die in produktie werd genomen, was de H-21B. Deze maakte gebruik van het volledige potentieel van de R-1820-103 motor die dan 1063 kW (1425 pk) leverde. Dit was nodig in verband met een toename van het maximum startgewicht van 5216 naar 6804 kg. Van deze versie werden 163 exemplaren gebouwd, vooral voor troepentransport. De helikopters beschikten over een automatische piloot, konden extra externe brandstoftanks meevoeren en waren voorzien van enige pantsering. Ze konden 20 militairen met uitrusting voor aanvalsdoeleinden vervoeren.

Het equivalent van de H-21A/B voor het Amerikaanse leger was H-21C Shawnee. Hiervan werden er maar 334 gebouwd. In dit getal begrepen zijn 98 exemplaren voor het Franse leger. 10 voor de Franse Marine, zes voor Canada en 32 voor West-Duitsland. De H-21C, omgedoopt in CH-21C in juli 1962, beschikte over en transportlus onder de romp waarin lasten tot ruim 1800 kg konden worden meegevoerd. Deze helikopters werden afgeleverd tussen september 1964 en maart 1969. Nadat de Piasecki helicopter Corporation in 1956 was opgegaan in de Vertol Aircraft Corporation kregen deze helikopters de fabrieksaanduiding Model 43. De H-21A en de H-21B kregen met terugwerkende kracht de aanduiding Model 42. Twee turboshaftyvarianten van de H-21C waren Model 71 (H-21D) die in september 1957 zijn eerste vlucht maakte en voorzien was van twee General Electric T58 motoren, en Model 105, die voorzien was van twee Avco Lycoming T53 motoren. Het laatste model stond later aan de basis van de Vertol 107 (Boeing Vertol H-46) helikopterserie.

Varianten

• XH-21: USAF aanduiding voor H-21 prototype

• YH-21 Workhorse: 18 stuks USAF testversie van de HRP-2

• H-21A Workhorse (model 42): 38 stuks als YH-21 met detailwijzigingen en een 1250Pk leverende Wright R-1820 motor. Hernoemd in 1962 tot CH-21A. 6 Stuks geleverd aan de Royal Canadian Air Force.

• H-21B Workhorse (Model 42): 163 stuks als H-21A met een automatische piloot, zwaardere motor en plaats voor 20 soldaten. Werd in 1962 veranderd in CH-21B.

• SH-21B Rescuer: SAR configuratie van H-21B, werd de HH-21B in 1962.

• H-21C Shawnee (Model 43): 334 stuks in USAF versie geleverd door VERTOL. Werd in 1962 omgezet in CH-21C. Voor de West-Duitse Heersflieger werden in licentie van dit type nog 38 stuks geleverd door de firma Weser Flugzeugbau.

• H-21D Shawnee (Model 71): 2 H-21C’s met 2 General Electric T58 motoren.

• Model 42A: conversieserie van 8 H-21’s door VERTOL Aircraft (Canada) aan civiel gebruik aangepast.
• Model 44A: commerciële 19-passagiers versie van H-21B.

• Model 44B: idem 15-passagiers/vracht versie van H-21B.

• Model 44C: idem 8-passagiers executive versie van H-21B.

• HKP-1: Zweedse aanduiding voor Model 44A, 20 nieuw gekocht en 8 Model 44B’s werden aangepast op HKP-1 standaard voor de Zweedse luchtmacht.