Het Maschinengewehr 08 was het Duitse standaardwapen tijdens Wereldoorlog I. Het was een zeer zwaar wapen met een buitensporige vuurkracht.
De dubbele eis dat een machinegeweer zowel draagbaar moet zijn als vuursteun moet kunnen bieden, leidde tot het concept van een machinegeweer dat voor meerdere doelen te gebruiken is. In de laatste jaren wordt de nadruk echter gelegd op specialisatie. Er zijn wapens met een zware loop geïntroduceerd die door infanterie eenheden worden gebruikt. De taak van ondersteuningsvuur werd weer toevertrouwd aan robuuste wapens, zoals het oude maar capabele 12,7-mm machinegeweer, de 'punt-50'.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog domineerde het machinegeweer de slagvelden. Verplaatsingen waren vrijwel onmogelijk. In de oorlogen die daarna plaats zouden vinden, ging dit niet meer op; de statische slagveldcondities van het Westfront kwamen nog zelden voor. Het slagveld werd de plek van de artillerie en de tank. Het machinegeweer kreeg een nieuwe taak: het bieden van vuursteun aan aanvallende of zich verdedigende troepen. Toen de oorlogvoering mobieler werd , was het machinegeweer vaak in staat om aanvallende infanteristen of een positie zodanig te bestoken, dat de tactische verplaatsing van de vijand tijdelijk moeilijk of onmogelijk werd.
Het machinegeweer werd de spil waarom een infanterieeenheid opereerde. Door zich naar een flank te verplaatsen, kon het machinegeweer de vijand in bedwang houden. De rest van de groep kon dan naar een veilige positie gaan of een aanval openen. Deze tactieken worden nog steeds toegepast, hoewel de vorm van het machinegeweer veranderd is.
Drie typen[]
Tijdens de Eerste Wereldoorlog bestonden er twee typen machinegeweren. Er was het veelgebruikte zware machinegeweer (HMG, Heavy Machine Gun) en het lichter en beter draagbare lichte machinegeweer (LMG, Light Machine Gun). De HMG werd op een driepoot geplaatst en had grote vuurkracht. De LMG werd op lagere commandoniveaus gebruikt. Aan het einde van de oorlog werden deze types aangevuld met een machinegeweer dat voor meerdere doelen te gebruiken was, de GPMG (General-Purpose Machine Gun). Dit was een Duits concept dat ook elders al snel overgenomen werd. De gedachte erachter was dat dit wapen zowel de lichte als zware taken kon vervullen. De GPMG was luchtgekoeld en daardoor lichter dan de watergekoelde HMG. Als hij als HMG-wapen werd gebruikt en er dus veel vuurkracht nodig was, werd in rap tempo de loop verwisseld om te voorkomen dat deze oververhit raakte. Reservelopen werden binnen handbereik meegedragen en konden binnen luttele seconden worden aangebracht. Hetzelfde wapen kon ook op een lichte tweepoot worden geplaatst. Hierdoor kon het snel en gericht vuren - de functie van een LMG.
Duitse vinding[]
De eerste GPMG's waren de Duitse Maschinengewehr MG 34 en Maschinengewehr MG 42. Deze laatste wordt nog altijd geproduceerd. Na de Tweede Wereldoorlog werden deze twee ontwerpen aangevuld met vele andere. Het was een rendabel idee: Er was slechts één wapen nodig. Met enig geluk kon het basistype ook worden aangepast voor andere toepassingen zoals vanuit tanks of helikopters. Veel naoorlogse GPMG's konden deze neventaken uitvoeren, maar de soldaten ondervonden al snel dat het concept ook zo zijn beperkingen had.
Het probleem voor de soldaat was dat de GPMG wel goed presteerde als HMG, maar niet als LMG of als patrouillewapen. De meeste GPMG's hadden geschakelde munitie en wanneer een bungelende munitieband door kuilen en over ruig terrein werd meegesleept, veroorzaakte dit vervuilingsproblemen. De GPMG was ook aan de zware kant voor patrouille-eenheden en het wapen was lastiger te bedienen dan het eigenlijk zou moeten zijn.
Vandaar dat weer werd overgestapt op de gespecialiseerde LMG. Met de nieuwe 5,56-mm patroon kunnen deze LMG's zowel licht zijn als een aanzienlijke hoeveelheid vuurkracht leveren. Tegenwoordig wordt de LMG weer voor zijn oorspronkelijke taak gebruikt: het bieden van automatisch vuur voor infanteriepatrouilles. De mate van vuurkracht hangt af van het type wapen van aanvalsgeweer tot ondersteuningswapen voor een infanterie eenheid. Juist deze laatste produceert de hoeveelheid vuurkracht die tactisch gezien zeer waardevol is.
Deze ontwikkelingen rond de LMG hebben de rol van de HMG niet veranderd. Ook op het moderne strijdtoneel bestaat behoefte aan centraal gecontroleerde vuurkracht van zware wapens, vooral bij afstanden groter dan zeshonderd meter, met een 7,62-mm of grotere kogel, in plaats van de 5,56-mm kogel van de LMG.
Leven na de GPMG[]
Hoewel het GPMG-concept lijkt te verdwijnen, wordt het type nog altijd gebrukt als ondersteuningswapen. Ze worden ingezet op compa
Geen enkele GPMG kan het bereik en de vuurkracht van de zwaardere machinegeweren evenaren. Veel landen gebruiken de 12,7-mm Browning voor het ondersteuningsvuur. Dit is de M2HB-versie die door FN geproduceerd is.
gnies- of bataljonsniveau en indien nodig versterkt. De lichtere wapens worden op door infanterie eenheden gebruikt. Sommige deskundigen menen dat veel huidige lichte machinegeweren weinig meer dan automatische geweren zijn, oftewel wapens die voorzien zijn van een zwaardere loop en een lichtere tweepoot. In veel gevallen is dit inderdaad waar. Maar eigenlijk moet een patrouillewapen meer zijn dan een automatisch geweer, zeker als de eenheid in ruig of moeilijk terrein moet opereren. Onder dergelijke omstandigheden kan de LMG de enige vuursteun bieden die de eenheid nodig heeft. Daardoor moet de LMG meer kunnen dan alleen korte salvo's afvuren.
Er is één aspect dat vaak over het hoofd gezien wordt bij het bespreken van moderne infanterietactieken. Moderne infanterie wordt doorgaans per voertuig naar het strijdgebied vervoerd. Vaak moeten wapens - inclusief machinegeweren - van binnenuit het voertuig afgevuurd worden. Dit geldt zeker bij patrouilles en ordehandhaving.
Bevestiging[]
Het type montage van het machinegeweer is dan ook van belang. Bovenop de kosten voor een basiswapen dienen ook die van de speciale affuiten of bevestigingen te worden meegerekend. Dit kan een simpele sokkelmontering in een jeep zijn, maar ook een complexere kogelmontering in pantservoertuigen.
Toch is in de ogen van vele gewapende troepen de mitrailleurschutter nog steeds een zwoegende sjouwer met een zwaar wapen, behangen met munitiebanden. Niet ver bij hem vandaan bevindt zich zijn helper, die al net zo opgetuigd is met nog meer munitiebanden, reservelopen en zijn hele eigen uitrusting. Dat is een schril contrast met het toekomstbeeld van een zwaar ondersteuningswapen in een pantservoertuig, en een wapen voor infanterie eenheden dat slechts een klein beetje meer weegt dan de standaardgeweren van de eenheid.
Voor sommige leger is dit al realiteit. Zo heeft het Britse leger het Enfield wapensysteem in gebruik genomen, waarbij de L85 IW en L86 LSW nauw aan elkaar verwant zijn en onderling uitwisselbare magazijnen hebben. En de Britten zijn niet de enigen. De Russen beschikken over de AKM/RPK-combinatie en de Amerikanen over de M249 Minimi/M16A1-combinatie.
De GPMG's zijn nu qua taak dus weer terug bij de zware ondersteuningstaak, met tot resultaat een veel tevredener frontsoldaat.