| USS Katahdin | |
|---|---|
| Type | Bepantserd ramschip |
| Land van herkomst | |
| Bouwfirma | Bath Iron Works, Bath, Maine |
| Ontwerp | schout-bij-nacht Daniel Ammen |
| Productie (kiel / te water / in dienst) | 1893 / 1897 / 1897-1898 |
| Gebruiker(s) | |
| Specificatie | |
|
| |
| Afmetingen (lengte/breedte/diepgang) | 76,40 m. /13,20 m. / 4,60 m. |
| Bepantsering | Gordel: 76-152 mm, schoorsteenvoet: 152 mm, dek: 51-152 mm, commandotoren: 457 mm. |
| Bewapening | 4x QF 6-pounder Hotchkiss kanons |
| Vliegtuigen | Geen |
| Voortstuwing | 2x horizontale triple-expansiemachines die 3779 kW leveren aan twee schroeven |
| Waterverplaatsing | 2155 ton standaard / 2383 ton volbeladen. |
| Snelheid/Bereik | 16 knopen / |
| Bemanning | 97 |
| Einde | Als doelschip tot zinken gebracht in 1909. |
De Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865) zorgde voor een heropleving van het ramschip als belangrijk wapen. De Confederatie begon een aantal pantserschepen met ram te bouwen, en een ervan, de CSS Manassas, gebruikte zijn ram bij een gevechtshandeling. Na het schijnbare succes van de ram tijdens de Slag bij Lissa (1866) en nadat enkele schepen waren gezonken bij ongelukken met ramschepen, groeide de populariteit van de ram in de periode 1870-1890. Veel officieren bij de Amerikaanse marine - waaronder schout-bij-nacht Daniel Ammen, hoofd departement van scheepvaart - bleven aandringen op de bouw van smalle, snelle en wendbare schepen met scherp glooiende, bepantserde flanken, een heel laag silhouette en een sterke ramboeg als voornaamste wapen. De Fransen hadden al ramschepen vervaardigd om havens te verdedigen, maar ze waren volkomen onsuccesvol. Het schip dat doorgaans wordt beschouwd als het allereerste voorbeeld van het ramschip was de 2640-tonner HMS Polyphemus, die in 1882 vaarklaar werd gemaakt voor de Royal Navy. Dat is echter niet zo, want de Polyphemus was hoofdzakelijk een zeewaardig torpedoschip, en hoewel het werd geclassificeerd als torpedoram, vormde de ram een secundair wapen.
Na lang discussiëren besloot de Amerikaanse marine in 1891 uiteindelijk zijn eigen bepantserde ramschip te bestellen. Tegen die tijd was het concept niet alleen achterhaald maar geheel overbodig geworden. Ten eerste omdat tegen die tijd onomstotelijk was bewezen dat het extreem moeilijk was een vijandelijk schip te rammen dat nog in staat was te sturen en varen, ten tweede omdat de oorlogsschepen van 's werelds modernste marines uitgerust waren met snelvuurkanons speciaal ontworpen om naderende schepen tegen te houden met een kogelregen. Wat dus mogelijk gold in de tijd dat kanons langzaam vurende, onnauwkeurige en korteafstandswapens waren, gold zeker niet meer omstreeks 1890.
De USS Katahdin, ontworpen door Ammen, werd gebouwd door Bath Iron Works maar pas te water gelaten in 1893 en daarna pas voltooid in 1895. Het Amerikaanse schip was beslist inferieur aan de Polyphemus qua ontwerp en capaciteit. Het had geen torpedogeschut en vertrouwde volledig op de ram als offensief vermogen, en de vier 6-ponder verdedigingskanons stonden niet hoog op een vliegdek, zoals bij het Britse schip, maar op de romp. Het schip was ontworpen voor een snelheid van 17 knopen, ondanks de enorme schoorsteen die voor de beste natuurlijke diepgang moest zorgen. Misschien nog erger was dat de Katahdin een zeer beperkte wendbaarheid combineerde met lastige besturing, zodat het bijna onmogelijk was een manoeuvrerend doelwit te naderen en rammen. Het schip was ook heel oncomfortabel voor de bemanning door de laag in het water liggende romp, de hitte en slechte ventilatie, en de onhandige indeling.
Pas na het uitbreken van de Spaans-Amerikaanse oorlog (1898) werd de Katahdin ingezet als onderdeel van de zeemacht die patrouilleerde langs de oostkust van de VS. Ondanks druk vanuit de media werd de Katahdin niet op pad gestuurd om de Spaanse vloot aan te vallen. Dat was beslist een zegening voor de ongelukkige bemanning, want zelden is een oorlogsschip zo nutteloos gebleken. Het was dan ook geen verrassing toen de Katahdin in 1909 als doelwit diende voor schietoefeningen van de Amerikaanse marine en tot zinken werd gebracht.